Βιβλιοκριτική του Πασχάλη Δήμου για το μυθιστόρημα « Μια θάλασσα, δύο πατρίδες»
E-thessalia 21 Mαρτίου 2021
Ο πολυτάλαντος Χριστόφορος Σεμέργελης μας εκπλήσσει ευχάριστα με το μυθιστόρημά του «Μια θάλασσα, δύο πατρίδες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα 375 σελίδων χωρισμένο σε 21 κεφάλαια που ταξιδεύει με κινηματογραφικό τρόπο τον αναγνώστη στις πιο σκοτεινές ημέρες της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1878. Παράλληλα βλέπουμε και τον τραγικό έρωτα δύο νέων, που αναπτύσσεται μέσα στις φλόγες του πολέμου.
Ο συγγραφέας αξιοποιεί τις δημοσιογραφικές του γνώσεις και ανατρέχει σε πολλές πηγές, ερευνώντας ενδελεχώς τη συγκεκριμένη περίοδο και τα γεγονότα που τη σημάδεψαν, για να μεταφέρει τους αναγνώστες του στην ένοπλη εξέγερση του 1878. Χτίζοντας ένα δυνατό κείμενο με ρωμαλέα αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο που κινείται σε τρία επίπεδα δράσης, μια θάλασσα το Αιγαίο που συνδέει τις δυο πατρίδες, τη Σμύρνη και τον Βόλο.
Στο κέντρο του μυθιστορήματος κυριαρχεί ένας Λεβαντίνος τυχοδιώκτης με καταγωγή από το Πήλιο, ο οποίος εγκαταλείπει τη Σμύρνη όπου ζούσε κι αφού δέχτηκε μια δελεαστική πρόταση από έναν Άγγλο έμπορο συνεχίζει τον ριψοκίνδυνο βίο του στον Βόλο. Ένας Βόλος τελείως διαφορετικός σε σχέση με το σήμερα, ο οποίος ήταν μια μεθοριακή πόλη στα σύνορα Ελλάδας – Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο του 19ου αιώνα. Αποστολή του είναι να διασώσει έναν ανεκτίμητο αρχαίο θησαυρό, που αποκαλύφθηκε στον Βόλο και να τον μεταφέρει στη Σμύρνη και στη συνέχεια να σταλεί στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου με κάθε κόστος.
Ο πρωταγωνιστής χωρίς να το περιμένει βρίσκεται μπλεγμένος στα γεγονότα της Επανάστασης της Θεσσαλίας, όταν το Πήλιο παραδόθηκε στις φλόγες του πολέμου, με κορύφωση τη στιγμή της μάχης της Μακρινίτσας το 1878. Σε αυτό το σημείο αρχίζει η ανατροπή, αφού ο σκοπός της εγκατάστασης του ήρωά μας ήταν διαφορετικός. Νέα πρόσωπα εμφανίζονται κι ανεβάζουν το ενδιαφέρον. Η γνωριμία με έναν Άγγλο δημοσιογράφο κι ο έρωτας με μια γενναία γυναίκα από τη Μακρινίτσα ανατρέπουν τα πάντα στη ζωή του.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο ο Σεμέργελης ξεδιπλώνει τις συγγραφικές του αρετές συνδυάζοντας την πραγματικότητα με τη φαντασία. Έτσι λοιπόν αποτυπώνονται με ιστορική ακρίβεια τα γεγονότα της εποχής μέσα από τη δράση των μυθιστορηματικών χαρακτήρων. Άλλωστε, η προσήλωση του συγγραφέα στα πραγματικά γεγονότα, που διαδραματίστηκαν τότε, ήταν αναγκαία, τόσο για το ρεαλιστικό υπόβαθρο στην εξέλιξη της υπόθεσης, όσο και για την αφηγηματική συνοχή του έργου.
Η πλοκή του μυθιστορήματος αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον με την ταυτόχρονη παρουσία σημαντικών προσωπικοτήτων, που είχαν ενεργό εμπλοκή στον αγώνα των τοπικών αγωνιστών ενάντια στον κατακτητή. Εδώ ο συγγραφέας έρχεται να χρησιμοποιήσει και φανταστικά πρόσωπα, τα οποία βοηθούν στην εξέλιξη του μυθοπλασίας και κάνουν ακόμη περισσότερο ενδιαφέρουσα την πλοκή κρατώντας το ενδιαφέρον και αποτυπώνοντας με αληθοφάνεια το κλίμα της εποχής.
Στα πολύ θετικά στοιχεία του βιβλίου μπορούμε να καταγράψουμε τη δυνατή γραφή, που ισχυροποιείται από μια ζωντανή αφηγηματική γλώσσα. Την καλοχτισμένη δομή του που κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη ώς το τέλος, αλλά και τις έντονες εικόνες από μια πολύβουη και πολυπολιτισμική Σμύρνη που συγκινεί όλους εμάς που έλκουμε την καταγωγή μας από τις αλησμόνητες πατρίδες σε συνδυασμό με την πηλιορείτικη φύση και τη θάλασσα που έχουμε την τύχη να απολαμβάνουμε. Πολύ δυνατό στοιχείο είναι και η παρουσίαση του Βόλου εκείνης της περιόδου, που έρχεται να φωτίσει μια άλλη όχι τόσο γνωστή περίοδο. Με μαεστρία αξιοποιεί τους σύντομους διάλογους, χωρίς να εκβιάζει τον αναγνώστη με φτηνούς εντυπωσιασμούς και περιττολογίες. Μπολιάζοντας τα παραπάνω στοιχεία ο αναγνώστης οδηγείται σε συναισθήματα οργής και αγανάκτησης απέναντι σε έναν βάρβαρο κατακτητή που φέρεται βίαια και προκαλεί συναισθήματα φρίκης με τα εγκλήματα προς στους υποτελείς του. Επόμενο βέβαια είναι μέσα από τη δραματική πλοκή να δημιουργούνται σε κάθε αναγνώστη τα συναισθήματα αγωνίας και φόβου για την έκβαση του αγώνα.
Ο Χριστόφορος Σεμέργελης κέρδισε με το εγχείρημά του να μας δώσει σημαντικές γνώσεις γράφοντας ένα τόσο ενδιαφέρον λογοτεχνικό βιβλίο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που θα πρέπει να το διαβάσουμε, αφού έτσι θα γνωρίσουμε την τοπική μας ιστορία περιδιαβαίνοντας σε σημαντικά γεγονότα του παρελθόντος του τόπου μας.
Είναι ένα βιβλίο που συναρπάζει και σε ταξιδεύει μέσα από αγωνιώδεις περιγραφές της σκληρής τότε πραγματικότητας, αλλά και την πληθώρα συναισθημάτων που σου γεννά με έναν τρόπο περίτεχνο και συναρπαστικό.
Ο Χριστόφορος Σεμέργελης είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει, αλλά θα πρέπει να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια στην επόμενη προσπάθειά του, καθώς έχει ανεβάσει τον πήχη προσδοκιών πολύ ψηλά με το έργο του «Μια θάλασσα, δύο πατρίδες!».