Εφ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 24.1.2021
Η ελληνοαμερικανική ομογένεια γράφει τη δική της ιστορία
Oταν, πριν από μία δεκαετία, έζησα για μερικούς μήνες στην Αστόρια –ως υπότροφος του ιδρύματος Fulbright για μια έρευνα στο Queens College– η γειτονιά ήταν πέρα ώς πέρα ελληνική. Τουτέστιν, μπορούσα να κάνω όλες τις συνδιαλλαγές μου, τράπεζα, ψώνια, ταχυδρομείο, φαγητό και καφέ, στα ελληνικά. Τα ενοίκια ήταν ακόμη ανεκτά για μια περιοχή που απείχε επτά στάσεις με τον υπόγειο από την καρδιά του Μανχάταν. Σήμερα είναι απλησίαστα, μιας και θεωρείται το νέο Μπρούκλιν, μια στυλάτη συνοικία για νέους επαγγελματίες και οικογενειάρχες. Οσο για την ομογενειακή παρουσία, είναι ακόμα έντονη, αλλά χρόνο με τον χρόνο χάνει την ικμάδα της.
Η ιστορία αυτού του μικρού «ελληνικού παραρτήματος» δεν έχει καταγραφεί ποτέ κατά τρόπο συνεκτικό. Αυτό πάντα απασχολούσε τον καθηγητή Κοινωνιολογίας στο Queens College και διακεκριμένο ποιητή Νίκο Αλεξίου. Θεωρούσε σχεδόν εγκληματικό ότι η αποτύπωσή της γλιστρούσε μέσα από τα χέρια μας. Ολοι αυτοί που ήρθαν στις ΗΠΑ κατά το δεύτερο κύμα μετανάστευσης (1960-1980) γερνούσαν ή έφευγαν από τη ζωή δίχως να έχουν μιλήσει για τα βιώματα της μετοίκησης – όχι μόνο στην Αστόρια, σε οποιαδήποτε πόλη ή συνοικία. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Ν. Αλεξίου δημιούργησε το Hellenic American Project (ΗΑP), με την υποστήριξη του Ιδρύματος Νιάρχος των ΗΠΑ. Ο σκοπός ήταν απλός: βοήθησε τα μέλη της διασποράς να διατηρήσουν ζωντανή τη μνήμη, να της δώσουν την αξία που της πρέπει, ώστε να μη δημιουργηθούν κενά, ρωγμές, διαστρεβλώσεις στην ταυτότητά τους.
Στην ουσία, πρόκειται για ένα σημαντικό προφορικό αρχείο, δηλαδή για τη συγκέντρωση ντοκουμέντων από πρωτογενείς πηγές, συνδυασμένο όμως με άλλα εργαλεία, όπως στατιστικά στοιχεία, μελέτες και έρευνες. Ολα αυτά πλαισιώνονται από ήδη υπάρχοντα αρχεία προσωπικοτήτων όπως ο Νταν Γεωργάκας, ποιητής, συγγραφέας και ακτιβιστής, ή ο ερευνητής των Δωδεκανήσων και ειδικά της Καρπάθου, Μανώλης Κασσώτης, αλλά και αρχεία που αφορούν τον εκεί ελληνισμό, όπως τους Ρωμανιώτες της Νέας Υόρκης.
Σημαντική είναι και η συνεισφορά της δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς ομογενών, των λεγόμενων Αμερικανογεννημένων, που περιγράφουν τη δική τους αίσθηση της ελληνικότητας. Προσφάτως «ανέβηκαν» και πολλές συνεντεύξεις ομογενών για την COVID.
Το HAP δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ποίηση, τη γραφή, τον προφορικό λόγο και την τέχνη. Οπως μας εξηγεί ο Νίκος Αλεξίου, η συγκρότηση του αρχείου από την ίδια την κοινότητα στις ΗΠΑ δεν είναι μόνο ένα είδος χρέους, αλλά και η καλύτερη μέθοδος να εμφυσήσει διαγενεακά στα μέλη της την έννοια της αυταξίας. Ο ιστότοπος είναι www.hapsoc.org, ενώ δύο υποτροφίες ύψους 1.000 δολαρίων θα δοθούν σε φοιτητές/ερευνητές που θα χρησιμοποιήσουν αρχειακό υλικό του HAP και θα δημοσιεύσουν τις εργασίες τους.
Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή