Της Σοφίας Ζαφραντζά- Vermeulen *
Το έθνος των Μαγνήτων εισήλθε στον Ελλαδικό χώρο από τον βορρά, μαζί με άλλες ελληνόφωνες φυλές, κατά την εποχή της ινδο-ευρωπαϊκής μετανάστευσης (από το 2000 π.Χ. και ύστερα).
Στην αρχή της ιστορικής περιόδου (περίπου το 700 π.Χ.), οι Μάγνητες κατοικούσαν κυρίως στην περιοχή δυτικά της Όσσας, ενώ αργότερα, κατά μήκος του Αιγαίου, από την Πιερία προς το νότο.
Θεωρούσαν και λάτρευαν τον μυθικό Μάγνητα ως γενάρχη και αρχηγέτη τους. Η συγγένεια και συνάφειά τους με διάφορες πτυχές της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται στην ίδρυση (πιθανώς γύρω στα 300 π.Χ.) του Κοινού των Μαγνήτων, η ύπαρξη του οποίου αρχαιολογικά τεκμηριώνεται από το 196 π.Χ. μέχρι και το 222/235 μ.Χ. Από τις αρχαίες πόλεις των Μαγνήτων σώζονται σήμερα υπολείμματα, ιδίως στην «πρωτεύουσά» τους, τη Δημητριάδα.
Η ίδρυση του «Κοινού των Μαγνήτων»
Αξιοποιώντας τα παραπάνω ιστορικά δεδομένα, το 2001, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας (Ν.Α.Μ.), με Νομάρχη τον Πάνο Σκοτινιώτη, αποφάσισε την ίδρυση ενός νέου σωματείου, με στόχο την καταγραφή των απανταχού αποδήμων Μαγνήτων, καθώς και τη συσπείρωση και την ένταξή τους σε ένα Παγκόσμιο Σωματείο Αποδήμων Μαγνήτων, δίνοντάς του την επωνυμία «Το Κοινόν των Μαγνήτων».
Έμβλημα του «Κοινού των Μαγνήτων» είναι μια παράσταση εμπορικού καραβιού, που βρέθηκε σε όστρακο του 16ου ή 15ου αιώνα π.X.
Το 2001, λοιπόν, διοργανώνεται το Α΄ Συνέδριο Αποδήμων της Μαγνησίας και ξεκινά μία συνεργασία με την ελληνική Κοινότητα Καϊρου, για την οργάνωση κοινών εκδηλώσεων προς τιμήν των μεγάλων ευεργετών, Αδελφών Αχιλλόπουλων. Για το σκοπό αυτό, διοργανώνονται στη Μαγνησία τα Α΄ Αχιλλοπούλεια και τα Β΄ Αχιλλοπούλεια. Το 2005, πραγματοποιείται εκδήλωση στην Αθήνα, με τη συνεργασία του Συλλόγου Ελλήνων του Καϊρου, με θέμα «Μάγνητες Αιγυπτιώτες: από τη χώρα των Αργοναυτών στη Χώρα του Νείλου».
Η συνεργασία της Ν.Α.Μ. με την παροικία της Αιγύπτου περιλάμβανε επίσης αδελφοποιήσεις σχολείων, φιλοξενίες παιδιών, νέων και ηλικιωμένων αποδήμων, κλπ.. Διανεμήθηκαν βιβλία και έντυπα και ανατυπώθηκαν τεύχη και τομίδια με τίτλους «Οι Πηλιορείτες Λόγιοι στην Αίγυπτο», «Η Ελληνική εν Αιγύπτω Δημοσιογραφία (1830-1930)», «Η εκατονταετηρίς του Αιγυπτιώτικου Ελληνισμού και το μέλλον του» (τα πρωτότυπα βρίσκονται στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ζαγοράς).
Την τετραετία της νομαρχιακής θητείας Γιάννη Πρίντζου, η δραστηριότητα του Σωματείου αδράνησε.
Η επαναλειτουργία του «Κοινού των Μαγνήτων» αποφασίστηκε και υλοποιήθηκε, στην επόμενη νομαρχιακή θητεία, 2007-2010, επί νομαρχίας Απόστολου Παπατόλια.
Καταρχάς, το 2007, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της Αντινομαρχίας Διοίκησης, Πολιτικών Δικαιωμάτων, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Παιδείας, Εξυπηρέτησης Πολιτών, με Αντινομάρχη τη Νατάσα Οικονόμου, διοργανώνεται το «3ο Αντάμωμα των Θεσσαλών της Ευρώπης», στην Κάτω Γατζέα, με τη συνεργασία του Δήμου Μηλεών και της Ομοσπονδίας Θεσσαλικών Συλλόγων Γερμανίας και άλλων χωρών της Ευρώπης, «Βασίλης Τσιτσάνης».
Το 2008, η Ν.Α.Μ., μέσω της Αντινομαρχίας Πολιτισμού, επαναδραστηριοποιεί το θεσμό του «Κοινού των Μαγνήτων». Πρώτη ενέργεια ήταν η τροποποίηση του αρχικού Καταστατικού, ώστε να ανταποκρίνεται προσφορότερα στις ανάγκες λειτουργίας του Σωματείου, με την καθοριστική συνδρομή του νομικού – μέλους μας από το Λουξεμβούργο, Κώστα Πώποτα. Προκηρύσσονται αρχαιρεσίες και πρώτος πρόεδρος του «Κοινού» ορίζεται ο τότε Νομάρχης, Απόστολος Παπατόλιας, και αντιπρόεδρος το εκλεγέν μέλος, Κώστας Πώποτας. Παράλληλα, με πρωτοβουλία της τότε Αντινομάρχη, Νατάσας Οικονόμου, σε συνεργασία με τον συνεργάτη του τότε Νομάρχη, Αλέκο Καπανιάρη, και τους υπαλλήλους του αρμόδιου Γραφείου Πολιτιστικών Θεμάτων της Νομαρχίας, γίνεται μία επίπονη προσπάθεια για την κατάρτιση του Αρχείου απόδημων Μαγνήτων, με αναζήτηση στοιχείων από πρεσβείες του εξωτερικού και άλλες πηγές. Δημιουργείται, επίσης, ιστοσελίδα του «Κοινού», που προβάλλεται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΝΑΜ, ενώ προετοιμάζεται η διοργάνωση του τριήμερου 2ου Συνεδρίου Απόδημων Μαγνήτων, που πραγματοποιείται, το καλοκαίρι 2008.
Στο 2ο Συνέδριο, που έχει μεγάλη επιτυχία και στο οποίο συμμετέχουν με εισηγήσεις τους ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για θέματα απόδημου ελληνισμού, Γρηγόρης Νιώτης, αλλά και άλλοι πολιτικοί και επιστήμονες από την Ελλάδα και απόδημοι Μάγνητες - μέλη του «Κοινού» αναπτύσσονται οι ακόλουθες θεματικές ενότητες: Πολιτισμός,
Εκπαίδευση, Περιβάλλον, Επενδύσεις – Ανάπτυξη, Παλιννόστηση, Πολιτικά Δικαιώματα – Ασφαλιστικά, Εξυπηρέτηση του απόδημου πολίτη. Παράλληλα, οι εργασίες του Συνεδρίου πλαισιώνονται με μία σειρά πολιτιστικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων (επισκέψεις σε αξιοθέατα της περιοχής κ.ά.)
Τον επόμενο χρόνο, το 2009, η ΝΑΜ συνδιοργανώνει ημερίδα με τίτλο «Το Κοινόν των Μαγνήτων: Η Συμβολή του σε Αναπτυξιακές, Πολιτιστικές και Τουριστικές Δράσεις”.
Συμμετέχει, επίσης, με αντιπροσωπεία της στον Δήμο Σόλνα, στη Στοκχόλμη, στο πλαίσιο εκδηλώσεων με τιμώμενη περιοχή τη Μαγνησία, που διοργανώνονται από την Ελληνική Κοινότητα Σόλνας και άλλους τοπικούς σουηδικούς φορείς. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, διοργανώνεται διημερίδα για τη «Μητρική Γλώσσα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον» όπου η Ν.Α.Μ., η Ελληνική Κοινότητα Σόλνα, το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, το Γραφείο του Συντονιστή Εκπαίδευσης Στοκχόλμης και ο Δήμος Σόλνα, προσεγγίζουν το κρίσιμο θέμα της προώθησης της ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό. Στη διημερίδα, συμμετέχουν με εισηγήσεις τους τα μέλη του «Κοινού», Κώστας Πώποτας και Πασχάλης Δήμου, και από την ΝΑΜ η τότε Αντινομάρχης, Νατάσα Οικονόμου.
Το 2010, ο Πασχάλης Δήμου, υπεύθυνος Απογευματινών Τμημάτων ελληνικής γλώσσας στη Στοκχόλμη, εκπαιδευτικός, μέλος του Δ.Σ. του «Κοινού», σε συνεργασία με ελληνικούς και σουηδικούς φορείς, φιλοτεχνούν και εκδίδουν ετήσιο Ημερολόγιο, με τη βοήθεια 50 και πλέον ελληνοπαίδων, με θέμα τους Μεσογειακούς Αγώνες.
Τον Φεβρουάριο 2010, με πρόσκληση του Απόστολου Ζουπανιώτη, γραμματέα του «Κοινού των Μαγνήτων», αντιπροσωπεία της Ν.Α.Μ. μεταβαίνει στη Ν. Υόρκη με επικεφαλής τον τότε Νομάρχη Μαγνησίας, Απόστολο Παπατόλια, την Αντινομάρχη Εύη Αδαμάκη –Τζαβέλλα, και το συνεργάτη του, Αλέξανδρο Καπανιάρη. Συνοδευόμενοι από τον Απόστολο Ζουπανιώτη, επισκέπτονται τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, κ. Δημήτριο, με τον οποίο συζητούν για θέματα που απασχολούν τους απόδημους, δράσεις εθελοντισμού από την εμπειρία της κοινοτικής οργάνωσης των Απόδημων της Αμερικής, την τουριστική προβολή της Μαγνησίας και την προώθηση τοπικών προϊόντων στην αμερικανική αγορά.
Η ΝΑΜ λαμβάνει μέρος στη διεθνή τουριστική έκθεση Travel Show με τουριστικό περίπτερο (Διεύθυνση Τουρισμού) και στην Ετήσια Συνάντηση Ευρωπαϊκού Τουρισμού που διοργάνωσαν οι «New York Times» στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Επίσης, συμμετέχει στην ετήσια εκδήλωση του Συλλόγου «Αργοναύτες» και του Πανθεσσαλικού Συλλόγου «Ασκληπιός», παρουσία της προξένου της Ελλάδος, στη Νέα Υόρκη, κ. Αγνής Μπαλτά, του Νίκου Αλεξίου, καθηγητή Πανεπιστημίου των ΗΠΑ και μέλους Δ.Σ. του «Κοινού των Μαγνήτων», του Θεόδωρου Μανωλιού, Ύπατου Κυβερνήτη Ν.Υ. της οργάνωσης ΑΗΕPA και του προσκεκλημένου Βουλευτή Μαγνησίας του Λ.ΑΟ.Σ. κ. Παύλου Μαρκάκη.
Τον Αύγουστο 2010, διεξάγεται το 3ο Συνέδριο του «Κοινού των Μαγνήτων», με τη συνδρομή της ΝΑΜ, με διάφορες θεματικές ενότητες, όπως : Η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό στη διάρκεια της κρίσης, Απόδημοι και εθνικά θέματα, Οι Μάγνητες της διασποράς, Παιδεία και πολιτισμός, κ.ά.
Γίνεται η τελευταία συνεδρίαση του απερχόμενου διοικητικού συμβουλίου του «Κοινού», στο Νομαρχιακό Κατάστημα, και την επομένη πραγματοποιείται η Γενική Συνέλευση του Σωματείου και η εκλογή νέου προεδρείου. Εν όψει της διοικητικής μεταρρύθμισης του Σχεδίου «Καλλικράτης», γίνεται συζήτηση για το μέλλον του «Κοινού» (οργανωτικά ζητήματα, τροποποίηση του Καταστατικού, κ.ά.).
Από την 1η Ιανουαρίου 2011, με την εφαρμογή του σχεδίου «Καλλικράτης» και τη διαμόρφωση του νέου διοικητικού πλαισίου σε επίπεδο περιφέρειας, τερματίζεται η θεσμική σχέση του «Κοινού των Μαγνήτων» με τη Ν.Α.Μ. Το Κοινόν των Μαγνήτων γίνεται αυτόνομο και εισέρχεται σε μια νέα περίοδο συνεργασιών και δραστηριοποίησης, ανταποκρινόμενο στους ιδρυτικούς σκοπούς του.
Ο νέος Δήμος Βόλου, με Δήμαρχό του τον Πάνο Σκοτινιώτη, θα αποτελέσει τον νέο «εταίρο» του «Κοινού» για τις επόμενες δράσεις του Σωματείου. Το 2011, το «Κοινόν των Μαγνήτων», σε συνεργασία με τον Δήμο Βόλου, την ΙΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλικών Σπουδών, διάλεξη, με θέμα «3.000 χρόνια Μάγνητες», και παρείχε, μεταξύ άλλων, ενεργή υποστήριξη στην αναστήλωση και ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Φθιωτίδων Θηβών.
Το 2012, το «Κοινόν» συνδιοργανώνει και πάλι με τον Δήμο Βόλου, το 4ο Συνέδριό του, με θέμα «Η συμβολή των Απoδήμων Μαγνήτων στις Ενεργειακές και Τουριστικές Προκλήσεις του Δήμου Βόλου», που αποτέλεσε την αρχή μιας οργανωμένης προσφοράς τεχνογνωσίας, εμπειρογνωμοσύνης και καλών πρακτικών από το «Κοινό» προς το Δήμο Βόλου.
Την ίδια χρονιά, «Το Κοινόν των Μαγνήτων» στηρίζει επίσης τη διοργάνωση, στο Βόλο, της 7ης Ολυμπιάδας Αστρονομίας και Αστροφυσικής, μέσω χορηγιών των μελών του.
Το 2013, το «Κοινόν» συνεργάζεται με τον Δήμο Βόλου στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ, για τον εορτασμό της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μουσικής, στο γενέθλιο αφιέρωμα στον Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, και συνδιοργανώνει την ετήσια εκδήλωσή του, με θέμα «Πόσο κοντά είμαστε στην ανακάλυψη νέων θεραπειών για τον καρκίνο», με ομιλητή τον Καθηγητή Δημήτρη Ηλιόπουλο, Βιολόγο-ερευνητή, δ/ντή του Κέντρου Συστημικής Βιο-ιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας UCLΑ, και απονέμει το «βραβείο Δημ. Ηλιόπουλου», σε αριστούχο μαθήτρια της Μαγνησίας, που εισήλθε μεταξύ των πρώτων σε ιατρική σχολή της Ελλάδος. Το βραβείο αυτό, που συνοδεύεται από συμβολικό χρηματικό ποσό, απονέμεται έκτοτε κάθε χρόνο σε αριστεύσαντες στις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μαθητές.
Παράλληλα, το «Κοινόν» ξεκινά τη δράση «Εκλαϊκευμένες διαλέξεις στα σχολεία», με τη συμμετοχή μελών του, και αναπτύσσει συνεργασίες με την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και με τη Σχολή Αστρονομίας της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος.
Συνεργάζεται επίσης με το Λύκειο Ελληνίδων, για την προβολή της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς στο εξωτερικό.
Το 2014, το «Κοινόν» προχωρά σε νέες συνεργασίες με τον Δήμο Βόλου, στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού. Διοργανώνει, με τον Δήμο Βόλου και το Ίδρυμα Καζαντζάκη, εκδήλωση για τον Νίκο Καζαντζάκη, με ομιλήτρια το μέλος μας Ροζμύ Παχλίς-Τζάνου. Εξάλλου, καταθέτει πρόταση για την έκδοση ενημερωτικού υλικού για τον εναλλακτικό τουρισμό στη Μαγνησία, η οποία υλοποιείται από τον Δήμο Βόλου.
Την ίδια χρονιά, το «Κοινόν» συμμετέχει στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Μητρικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Με τη συνεισφορά διακεκριμένων μελών του, συνεχίζει τις «Εκλαϊκευμένες ομιλίες», σε σχολεία του Βόλου και στη Σχολή Αστρονομίας της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος.
Το καλοκαίρι 2014, πραγματοποιείται πολυήμερο «Αφιέρωμα στον Ιούλιο Βέρν», σε συνεργασία με τον Δήμο Βόλου, τον Δήμο Νάντης (Γαλλία), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τη ΙΓ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και την Εταιρεία Αστρονομίας. Το αφιέρωμα αυτό σημειώνει μεγάλη επιτυχία από πλευράς προσέλευσης και δημοσιότητας στα τοπικά και αθηναϊκά ΜΜΕ.
Απονέμεται, για δεύτερη συνεχή χρονιά, το «Βραβείο Δημήτρη Ηλιόπουλου» σε αριστούχο μαθήτρια και φοιτήτρια Ιατρικής.
Επίσης, υποβάλλεται πρόταση ακαδημαϊκής συνεργασίας του Πανεπιστημίου Bedfordshire, στο Λιούτον (Αγγλία), με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Στηρίζεται η δράση του Δήμου Βόλου για την απομάκρυνση αφισών και τον καλλωπισμό των κτηρίων και κεντρικών οδών της πόλης.
Τέλος, επικυρώνεται το αναθεωρημένο Καταστατικό του ΚΟΙΝΟΥ.
Οι δραστηριότητες των επομένων ετών παρουσιάζονται στην ενότητα "ιστορικό δράσεων".
Η δραστηριότητα του «Κοινού» στον Τομέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Το 2012, λόγω της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, το «Κοινόν» αναλαμβάνει πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης, υποστηρίζοντας ευάλωτες κοινωνικές ομάδες στη Μαγνησία. Για το σκοπό αυτό, ανοίγεται ειδικός λογ/σμός, όπου κατατίθενται χορηγίες, τόσο από τα μέλη μας, όσο και από οργανισμούς και φίλους του «Κοινού» στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Κατά τη διάρκεια των ετών 2012, 2013 και 2014, το «Κοινόν» συνεισφέρει, σε τακτική βάση, χρηματικά ποσά για την αγορά τροφίμων στο Κοινωνικό Παντοπωλείο του Δήμου Βόλου, εμβολίων στο Κοινωνικό Ιατρείο Βόλου, σχολικών ειδών σε άπορους μαθητές και γευμάτων στο ίδρυμα « Ασπρες Πεταλούδες».
*Η Σοφία Ζαφραντζά -Vermeulen είναι σύμβουλος επαγγελματικού προσ/σμού, γραμματέας του Κοινού των Μαγνήτων