Παρασκευή 1 Αυγούστου 20.30 Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου, Αίθουσα Εκδηλώσεων (λόγω έντονης βροχής)
Δημήτριος Παντελοδήμος Ομότιμος Καθηγητής του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ανάγνωση του ανέκδοτου χειρογράφου του Ιουλίου Βέρν "Γνωρίζοντας τη Γη" που αναφέρεται στον Οδυσσέα και τον Ιάσονα από τον Γιώργο Βλαχάβα, οικονομολόγο, τ. μεταφραστής Ευρ. Κοινοβουλίου, μέλος του Κοινού των Μαγνήτων
Σύντομο μουσικό πρόγραμμα από το Σύνολο Εγχόρδων του Δημοτικού Ωδείου Βόλου (ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ομιλίας Δημήτρη Παντελοδήμου. Στον κύκλο των μυθιστορημάτων του Ιουλίου Βερν με θέμα τη Μεσόγειο περιλαμβάνονται τα έργα Ο Πεισματάρης Κεραμπάν το 1883, του οποίου η δράση εκτυλίσσεται γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα, ο Ματίας Σαντόρφ, το 1885, που οδηγεί τους αναγνώστες σε όλα τα παράλια της Δυτικής Μεσογείου, ενώ ενδιάμεσα, το 1884, βλέπει το φως της δημοσιότητας το αφιερωμένο στο ελληνικό αρχιπέλαγος έργο.
Πρόκειται για το Αιγαίο στις φλόγες, που δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά με μορφή επιφυλλίδων στο Παρισινό Χρόνο από τις 29 Ιουνίου έως τις 3 Αυγούστου 1884 και κυκλοφόρησε σε βιβλίο στις 14 Αυγούστου και στις 16 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου σε εικονογραφημένη έκδοση. Ταυτόχρονα, σχεδόν, μεταφράζεται στην ελληνική από την Ελένη Κανελλίδου και δημοσιεύεται στην αθηναϊκή εφημερίδαΚαιροί από τις 2 Ιουλίου 1884 έως την Πρωτοχρονιά του 1885 με τον τίτλο Το Αιγαίον εις αναστάτωσιν.
H ολοκλήρωση της δημοσίευσης του έργου έδωσε το έναυσμα για την εκδήλωση αντιδράσεων των Οιτυλιωτών, οι οποίοι, υποκινούμενοι από τον καταγόμενο από τη Μάνη Ηλία Ζαγκλή, βιβλιοπώλη στην Αλεξάνδρεια, διαμαρτυρήθηκαν έντονα με δύο κείμενά τους κατά των χαρακτηρισμών του Ιουλίου Βερν για τους προγόνους τους στη διάρκεια του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ο συγγραφέας έσπευσε αμέσως να δώσει εξηγήσεις με επιστολή του προς τον Παρισινό Χρόνο, αποκαλύπτοντας και τις ιστορικές πηγές, στις οποίες βασίστηκε για τη δράση των ελλήνων πειρατών και για την ιδιομορφία των ηθών των κατοίκων της Μάνης.
Ανάλογη ήταν και η αντίδραση των αθηναϊκών Καιρών. Σε άρθρο τους στο φύλλο της 18ης Απριλίου 1885 υπενθυμίζεται ότι ήδη κατά την έναρξη της δημοσίευσης του έργου η σύνταξη της εφημερίδας είχε επισημάνει πολλά ιστορικά και γεωγραφικά σφάλματα που διαστρέβλωναν την πραγματικότητα και είχαν ενημερώσει το αναγνωστικό κοινό ότι πρόκειται περί μυθιστορήματος, εις ο επιτρέπεται φύσει η αλλοίωσις της ιστορικής αληθείας. Δικαιολογείται, στη συνέχεια, η στάση του γάλλου συγγραφέα, ο οποίος βρέθηκε στην ανάγκη να επινοήση πλοκήν υποθέσεως, περιέχουσαν αντιθέσεις χαρακτήρων και πράξεων, δραματικάς σκηνάς, κακούργους και ήρωας, για να διεγείρει τα πάθη και την περιέργεια των αναγνωστών του. Αποκαλύπτεται, τέλος, το ποιόν του Ζαγκλή και ο ιταμός σκοπός των ύβρεών του.
Το Αιγαίο στις Φλόγες είναι το μυθιστόρημα των μεγάλων αντιθέσεων τόσο στο περιεχόμενο όσο και στους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών. Ο ηρωικός ιερός Αγώνας της Παλιγγενεσίας σκιάζεται από την πιο αποκρουστική μορφή πειρατείας και δουλεμπορίου. Ανάλογη είναι και η δομή των χαρακτήρων: Στο δίδυμο ανάξιος γιος, Αντρέας Στάρκος, -ηρωίδα μητέρα, Ανδρονίκη Στάρκου, αντιστοιχεί το δίδυμο αισχρός τοκογλύφος Πατέρας, ο τραπεζίτης Ελιζούντο που ξεπλένει το ολόμαυρο χρήμα των πειρατών – αγνή και γενναία κόρη, η Χατζίνα Ελιζούντο που δηλώνει πως όσο η Ελλάδα δεν αποκτά την ελευθερία της, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν.
Στην αέναη πάλη μεταξύ καλού και κακού, ηθικής και ατιμίας, απελευθερωτικού αγώνα και δουλεμπορικής πρακτικής, ρυθμιστής αποβαίνει ο ευγενικός Γάλλος Henri d’Albaret που συμβάλλει στην οριστική συντριβή του κακού και στην αποκατάσταση της ηθικής τάξης.
Διαβάζοντας σήμερα το έργο αυτό, εκατό χρόνια μετά το θάνατο του Ιουλίου Βερν, διαπιστώνουμε ότι ορισμένοι χαρακτηρισμοί θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ή τουλάχιστον να μην είναι τόσο κατηγορηματικοί. Πρέπει όμως να ομολογήσουμε ότι το μυθιστόρημα αυτό διαπνέεται στο σύνολό του από άκρατο φιλελληνισμό, βαθιά πίστη στον αγώνα του αλυτρωτισμού και απεριόριστο θαυμασμό για την ανδρεία, τη γενναιότητα και τις αρετές του ελληνικού έθνους. Στα θετικά στοιχεία του έργου αυτού, καταλέγονται επίσης η εκπληκτική ακρίβεια στην περιγραφή των ελληνικών νησιών, οι επιτυχείς αναφορές στη μυθολογία και στην αρχαία ιστορία, ο πλούτος της ναυτικής ορολογίας, η πλαστικότητα των εικόνων, η έξαρση των φυσικών καλλονών και των κλιματολογικών συνθηκών της χώρας μας. Τέλος, στην πιο κρίσιμη περίοδο του ΙΘˊ αιώνα για την ελληνική εξωτερική πολιτική και τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις, εξυμνώντας τη συμμετοχή των Φιλελλήνων στον αγώνα του ’21, ο Ιούλιος Βερν υπενθύμισε στο αναγνωστικό κοινό το χρέος των Ευρωπαίων προς την κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. Έτσι η φωνή του ενώθηκε μαζί με εκείνες άλλων εκλεκτών εκπροσώπων της ευρωπαϊκής διανόησης που ανέστρεψαν το δυσμενές κλίμα και συνέβαλαν στην ανάκαμψη του Φιλελληνισμού με επίκεντρο τη διοργάνωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896.