e-thessalia.gr 3 Μαΐου 2020
Τα μέτρα του υπουργείου Παιδείας για αναστολή λειτουργίας σχολείων λόγω της πανδημίας προκάλεσαν ένα κύμα αλλαγών και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η εκπαιδευτική προσπάθεια, η διδασκαλία και υποστήριξη των μαθητών συνεχίζεται, ωστόσο μετασχηματίζεται μέσα από μοντέλα σύγχρονης κι ασύγχρονης διδασκαλίας, ψάχνοντας τον πιο ουσιαστικό τρόπο προσέγγισης των μαθητών.
Μία κοινότητα μάθησης από την πραγματική τάξη, στην ψηφιακή είναι υπό διαμόρφωση και πέρα από τις επαναλήψεις και την εμπέδωση της ήδη διδαχθείσας ύλης αναζητεί και νέα στοιχεία επαφής, αλλά και συνέχισης προσφοράς ερεθισμάτων στους μαθητές .
Ο Νίκος Αλεξίου, ο Βολιώτης επιστήμονας και ποιητής της ελληνικής διασποράς στις ΗΠΑ, είναι ένας καλός φίλος του 30ού Δημοτικού Σχολείου Βόλου. Ο ίδιος με κάθε ευκαιρία είναι κοντά στα παιδιά, τα οποία υλοποιούν συχνά project γνωριμίας με το πολυσχιδές έργο του, αλλά και του ίδιου, ως ένα σημείο αναφοράς της ελληνικής μεταναστευτικής πορείας προς την άλλη πλευρά του ωκεανού.
Αυτή τη φορά η έκδοση της τελευταίας του ποιητικής συλλογής «Ασημένια Σφίγγα» από τις εκδόσεις Μελάνι υπήρξε το ερέθισμα προσέγγισής του. Ένα έργο με πολλά στοιχεία από τη γενέθλια γη, ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο στον Βόλο, την αγάπη για τη μητέρα, το τραγούδι της μητέρας μου, τη σχέση με τη χώρα υποδοχής, η Αστόρια, αλλά και την ελπίδα στη νέα γενιά, τα φωτεινά παιδιά. Με αυτά τα στοιχεία ως αφετηρία προωθήσαμε το ερωτηματολόγιο στον φίλο του σχολείου μας, Νίκο Αλεξίου, ώστε μέσα από τις ερωτήσεις των μαθητών να γνωρίσουν τα ίδια τα παιδιά την πηγή έμπνευσής του, τα στοιχεία του τρόπου γραφής, τη σχέση ποιητή και κοινωνικού επιστήμονα, αλλά και να πάρουν και τις συμβουλές ενός πνευματικού ανθρώπου, όπως αυτά αποτυπώνονται στη συνέχεια.
Συνέντευξη Πασχάλης Δήμου
Τι σημαίνει για εσένα ο τίτλος «Ασημένια Σφίγγα» της τελευταίας ποιητικής σου συλλογής;
Ο τίτλος της συλλογής είναι το σημείο αναφοράς σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες γράφτηκε το βιβλίο και πέρα από αυτές. Καταρχάς, ο μύθος της Σφίγγας που χρησιμοποιώ, αντιπροσωπεύει τα δεινά που περάσαμε σαν κοινωνία στη δεκαετία των μνημονίων, της λιτότητας και των νέων ανισοτήτων. Καλούμαστε να λύσουμε το αίνιγμα του νεοφιλευθερισμού, και της επανάστασης που θα μετατρέψει την κοινωνία. Επίσης, η συλλογή διαπραγματεύεται το αίνιγμα του έρωτα και του θανάτου, της απώλειας και της υπέρβασης. Επιπλέον, η τότε αναφορά μου στον «Οιδίποδα» φαίνεται τώρα να έχει και μια άλλη διάσταση. Η έναρξη του έργου του Σοφοκλή αρχίζει με έναν λοιμό, με έναν κορωνοϊό. Χρειάζεται, και ως άτομα και ως κοινωνία, να λύσουμε και αυτό το αίνιγμα. Τώρα όσον αφορά γιατί «ασημένια» η Σφίγγα. Γιατί η ελπίδα, και η σωτηρία μας είναι ασημένια. Η Σφίγγα είναι ασημένια γιατί την ακυρώσαμε, τη νικήσαμε. Στην ελληνική μυθολογία έχουμε την Άρτεμη με τ’ ασημένια βέλη της και στα Ομηρικά έπη συναντούμε τον «αργυρότοξο» Απόλλωνα. Δηλαδή το κάθε κακό που έρχεται να μας αφανίσει, σκοτώνεται μόνο με τ’ ασημένια μας βέλη. Δηλαδή τη γνώση, το όραμα και τις πράξεις μας για ελευθερία και δημοκρατία. Η ελπίδα αρχίζει εκεί ακριβώς που όλα μοιάζουν χαμένα κι απαισιόδοξα.
Πώς συνυπάρχει ο κοινωνικός επιστήμονας με τον ποιητή στην καθημερινότητα;
Προσπαθώ σε μια ισορροπημένη συνύπαρξη. Όμως σε μια κοινωνική πραγματικότητα, όπως η δική μας, που κινείται με πολύ γρήγορους ρυθμούς, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια κι αγάπη σ’ αυτό που κάνει κανείς. Παρόλα αυτά, νομίζω ότι υπάρχουν πολλά κοινά σημεία μεταξύ κοινωνιολογίας και ποίησης, αφού, αν και με διαφορετικά μέσα, προσπαθούν με τον τρόπο τους να συνεισφέρουν στην αναγνώριση και την αποκάλυψη κρυμμένων αληθειών. Το καίριο ερώτημα όμως είναι τι μας χρειάζεται η κοινωνιολογία και η ποίηση σε δύσκολους καιρούς. Νομίζω αυτό το έχει ξεκαθαρίσει ο Ελύτης, στην απονομή του Νόμπελ: «Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ». «Εάν η ποίηση» (σ. κι εδώ θέλω να συμπεριλάβω την κοινωνιολογία) «παρέχει μια διαβεβαίωση και δη σε δύσκολους καιρούς, είναι ότι η μοίρα μας, παρ’ όλ’ αυτά, βρίσκεται στα χέρια μας». Προσωπικά πιστεύω ότι οι ποιητές όπως και οι κοινωνικοί επιστήμονες πρέπει να ασχολούνται με τα κοινά. Ίσως η ποίηση και η κοινωνιολογία, από μόνες τους, να μην μπορούν να κάνουν και πολλά πράγματα. Να μην μπορούν, ν’ αλλάξουν τις υπάρχουσες κοινωνικο-πολιτικές ή οικονομικές συνθήκες. Όμως σίγουρα η ποίηση βοηθάει τους αναγνώστες, όπως και η επιστήμη τον κόσμο, να χαρούν ή ν’ αντέξουν τη ζωή λίγο περισσότερο. Η καλή ποίηση αμφισβητεί τις βεβαιότητες κι όπως και η καλή επιστήμη, δεν θεωρεί τίποτε προκαθορισμένο. Και τότε, δημιουργείται η πιθανότητα να θέλει κανείς με πράξεις ν’ αλλάξει, να μετασχηματίσει, ν’ ανατρέψει, τις υπάρχουσες δυστοπικές συνθήκες σε κάτι καλύτερο και δικαιότερο.
Κλείνοντας τι συμβουλές θα έδινες στους μαθητές μας;
Καταρχάς να είναι καλά και να προσέχουν. Δεν ξέρω αν μπορώ να δώσω συμβουλές, άλλωστε εσείς οι δάσκαλοι κάνετε καλά τη δουλειά σας, κι ύστερα ακούν τόσα πολλά αυτό το καιρό της πανδημίας. Αν ήταν να τους μεταφέρω κάτι, είναι ότι αν και είμαστε μακριά σε άλλες χώρες, πάντα σας σκέφτομαι, όπως κι εσείς, κι αυτό εξαφανίζει τις αποστάσεις. Κι ακόμα να χαιρόμαστε με το να διαβάζουμε περισσότερα και διάφορα βιβλία. Η γνώση μας είναι η δύναμή μας. Άλλωστε, η γραφή και η δημιουργία είναι αλληλένδετη με την ανάγνωση.
Πηγή: e-thessalia.gr